TÜRKİYE’NİN GÜNEŞ ENERJİSİ POLİTİKALARI DAĞITIM BEDELİNDEKİ TUTARSIZLIKLAR (BÖLÜM-1)

Dağın tepesine hangi yoldan çıkarsan çık, manzara aynıdır.(Çin atasözü)

EPDK tarafından 6838 sayı 29.12.2016 tarih ile yayınlanan kurul kararına göre 31.12.2017’den önce faaliyete geçen Güneş Enerjisi Santrallerinde üretilen elektriğin 10 yıl boyunca %75 indirimli dağıtım bedeli alınacağı açıklanmıştı.

2014 yılında 1,63 kr/kWh olan dağıtım bedeli, 2017’de 2,56 kr/kWh ve 2020’de 5,56 kr/kWh olurken 01.01.2022 günü aniden yapılan fahiş ve haksız artırım ile 28,76 kr/kWh’a yani tam 5 katına çıkartılmıştır.

2022 başındaki bu haksız artışın yankıları devam ederken bu sefer 01.01.2023 yılında söz konusu dağıtım bedeli 66,8442 kr/kWh yapılmıştır.. Böylece 2014 yılında 1 MW tesisten yıllık ortalama 40 bin TL alınan dağıtım bedeli, 2023 itibariyle geçerli olan zamla birlikte 1 milyon TL üzerine çıktı.

“01.01.2023 tarihli EPDK tarife tablosuna göre lisanslı üreticiler için veriş yönünde çift terimli dağıtım bedeli 9,2142 kr/kWh, lisanssız üreticiler için ise 66,8442 kr/kWh olarak belirlenmiş. 2024 yılında ise Lisanssız elektrik üreticilerine ilişkin tek terimli dağıtım bedeli yaklaşık %59’luk bir artışla 117,1606 krş/kWh (kuruş/kilowattsaat) olmuştur.

Böylece 2013 yılında yasada belirtilen 0,133 USD/kwh’lık alım garantisi (YEKDEM tarifesi) rakamı bugün yerini elektriğin alınan fiyattan satılması (5.1.h ve 5.1.ç) dönemine yani aldığın fiyattan satma tarifesine geçilmiştir.

2024 yılı Temmuz ayında EPDK nın çift terimli elektrik tarife tablosu incelendiğinde;

Sanayi elektriği…………… 274 krş /kWh ……..……..dağıtım bedeli 60 krş/kWh ,

Kamu-Özel elektriği ……… 306 krş/ kWh ……………dağıtım bedeli 90 krş/kWh,

Mesken elektriği….………. 151 krş/kWh  ……………dağıtım bedeli 93 krş/kWh

Tarım  elektriği……………..200 krş/kWh  ……………dağıtım bedeli 77 krş/kWh’ tir.

Yukarıda ki tabloya bakıldığında bakanlık elektrik birim fiyatına zam yapmadığını söyleyerek tüketicileri yanıltmaktadır. Çünkü yapılan zam “dağıtım bedeli” ’ne yapıldığından bu fiyat artışı da doğrudan elektrik birim tüketim fiyatına kWh cinsinden yansıtılmaktadır. Yani aslında elektriğe  “zam”  yapılmasıdır.

Şimdi bu tabloyu Güneş Panelleri  ile evinin çatısında 25 kWp elektrik üreten İzmir’li bir ev sahibine uygulayalım. Ev sahibi 1 yıl içinde hiç elektrik tüketimi yapmasın ve Güneş Panelleri ile ürettiği bütün elektriği şebekeye verdiğini düşünelim. Bu ev sahibi Güneş panellerinden 1 yıl içerisinde yaklaşık 40.000 kWh elektrik üretimi yapar. Ev sahibi  yukarıdaki EPDK tablosunda ki birim fiyat baz alındığında (151 krş/kWh) 1 yılda 40.000.- kWh x 151 krş/kWh = 60.400.- TL lik elektrik üretimi ve şebekeye satışı yapacaktır. Ancak burada dağıtım firması “ Dağıtım Bedeli” olarak  117,16 krş/kWh tahsil edeceğinden dağıtım firması ev sahibinden 40.000.- kWh x 117,16 krş/kWh = 46.800.- TL/ Yıl tahsil edecektir..Buna göre ev sahibinin 1 yılda eline ancak 60.400.- TL – 46.800.- TL =   13.600.-TL geçecektir.

25 kW.p gücündeki bir Güneş enerjisi tesisinin 500.000.- TL yatırım bedeli olduğunu  öngörürsek 31 yılda geri dönüşümü olan bir tesise ticari olarak kimse yatırım yapmak istemez.

EPDK’nın yayınladığı kurul kararına göre yatırımlarını yönlendiren yatırımcıları “Dağıtım Bedeli” üzerinde mağdur etmekte ve tutarsız politikaları ile çevreci ve yerli elektrik üretimi yapacak yatırımcıların önünü kapatmaktadır.

(Anahtar Kelimeler: Güneş paneli, Güneş enerjisi, dağıtım bedeli)

      M.Murat ERCAN