2024 YILINDA GÜNEŞ ENEJİSİ POLİTİKALARI

Güneş Enerjisinden elektrik üretimi devlet tarafından desteklenmekte ve özellikle Güneş Panelleri ithalatında “gözetim vergisi” uygulanmaktadır. Bu vergi nedeni ile 2024 yılında Güneş Panellerinin her 1 kg ağırlığı için 85 .-USD vergi alınmaktadır.  Dolayısı ile 550 Wp olan bir güneş panelinin ağırlığı 28 kg olduğunu kabul edersek 1 adet 550 Wp güneş panelinin sadece Gümrük vergisi 28 kg x 85 USD = 2.380.- USD olmaktadır. Türkçesi  devletimiz “ yurt dışından Güneş Paneli getirmeyin” demektedir.

O zaman Türkiye’de 2024 yılı itibarı ile neden 40 adet Güneş Paneli fabrikası var? Bunun en önemli nedeni bu fabrikaların “ devlet teşvikleri” ile yapılmış olmasıdır. İlk 2 yılı ön ödemesiz, KDV den muaf ve % 0 faiz ile yapılan olarak bu yatırımlar ithalatın “gözetim vergisi” ile engellenmesine dayanarak kurulmuşlardır. Burada övünülecek hiçbir husus yoktur. Aksine bu üretim tesisleri çok büyük risk almışlardır.  Şöyle ki Güneş Panellerinin 1 Wp maliyeti Türkiye’de 0,18 USD/ Wp iken bu fiyat yurt dışında ( Uzakdoğu’da)  0,08 USD/Wp tir. Yani 550 Wp bir panelin Türkiye satış fiyatı 99.- USD/ adet iken bu fiyat yurt dışında 44.- USD/adet tir. Diğer bir hesaplama ile 1 MW bir solar tesiste 1.800 adet 550Wp Güneş paneli kullanılacaksa bu yatırım Türk Panelleri ile 1.800 adet x 99.- USD = 178.200 USD iken yurt dışında ise 1.800 adet x 44.-USD= 79.200.- USD dir. Aradaki fark 99.000.- USD olmakta yani Güneş Enerjisi yatırımı yarısından daha ucuz olmaktadır.

Bu durum bize neyi gösteriyor;

• Yurt içindeki hiçbir Güneş paneli fabrikasının ürettikleri Güneş Panellerini yurt dışına satmaları ekonomik olarak imkânsızdır.
• Yurt içinde Güneş Enerjisi tesisi kurmak isteyen yatırımcılar yurt dışına göre tam 2 kat daha pahalı Güneş Paneli satın almak zorunda kalmaktadırlar.
• Yurt içindeki 70 Güneş Paneli üreticisi aynı ürünü aynı fiyata satmak için diğer 69 firma ile çok büyük bir rekabete girmek zorunda kalmakta olduğundan Güneş Paneli satmak için çok daha cazip satış şartları sunmaları (mali destekler, ödemeleri vadeye yaymak vs)

Bu nedenle yurt içindeki Güneş paneli üreticileri “Proje Finansmanı” yaratmalıdır. Yani Güneş Paneli satmak yerine “Güneş Enerjisi Projeleri ”  yapmalı yada satın alarak “Proje Finansmanı” yaparak kendi Güneş Panellerini bu projelerde kullanmalıdır. Ancak Türkiye’de elektrik enerjisi “ Tükettiğin Kadar Üret” politikası olduğundan üreticilerin bunu yapmaları oldukça karışık yollardan gitmeye zorlamaktadır.

Bu arada 2024 te yönetmelikte yapılan değişiklikle  “Güneş Hücresi” üretiminin yerli olması şartının getirilmesi ile 1 firma dışında hiçbir firmanın bu yatırımı yapacak güçlerinin olmaması “ hücre üretimi yapmayan” firmaları çok daha karanlık günlerin beklediğini söylemek yanlış olmaz.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2012/1 sayılı tebliğin ‘Teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyen harcamalar’ başlıklı 8’inci maddesinin 2’nci fıkrasının € bendi değiştirildi. Yapılan değişiklikle fıkraya, “yurt içinde üretilmiş güneş hücreleri kullanılmadan üretilen güneş panelleri” ibaresi eklendi. Başka bir ifade ile yurt içinde üretilmiş güneş hücresi kullanılmadan üretilen güneş panelleri teşvik belgesi kapsamı dışında tutulmuş oldu. Böylece Güneş Paneli üretimi yapan 70 firmanın 69 u bu teşvik kapsamının dışında kalmıştır….

Güneş Enerjisi politikalarının bu kadar değişken olduğu bir ülkede yatırım yaparken geçmişteki bu süreçleri iyi anlamak ve değerlendirmek lazım.

(Anahtar kelimeler: Güneş Paneli , Güneş Enerjisi, Güneş Hücresi)

M.Murat ERCAN